در پی تصمیم سران اتحادیه اروپا برای تأمین مالی اوکراین با مبلغ ۹۰ میلیارد یورو وام بهجای مصادره داراییهای روسیه، ولادیمیر پوتین روز جمعه (۲۸ آذر) نسبت به «پیامدهای خطرناک مالی» برای غرب هشدار داد.
او تأکید کرد که هرگونه تلاش برای استفاده از داراییهای مسدودشده روسیه، بهمنزله “سرقت بینالمللی” است و مشروعیت نهادهای مالی غربی را زیر سؤال میبرد.
پوتین در سخنرانی خود خطاب به کشورهای دارنده ذخایر بزرگ ارزی ـ از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و دیگر اعضای اوپک ـ گفت: «مشکل فقط وجهه اتحادیه اروپا نیست؛ بلکه تضعیف اعتماد جهانی به منطقه مالی یورو است.»
به گفته او، بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت، ذخایر طلا و ارز خارجی خود را در بانکهای اروپایی نگهداری میکنند، و توقیف داراییهای روسیه، میتواند آنها را وادار به انتقال ذخایرشان به شرق و ارزهایی مانند یوان و روبل کند.
با این موضع، پوتین عملاً در پی جذب متحدان اقتصادی جدید در جهان انرژی است تا ساختار سلطه دلار و یورو را به چالش بکشد. این موضوع پیامی مستقیم به کشورهای خلیج فارس دارد که بخش عظیمی از ذخایر خود را در حسابهای اروپایی نگه میدارند.
ایران که سالهاست با تحریمهای مالی و محدودیتهای بانکی غرب مواجه است، از این موضع روسیه میتواند احساس نزدیکی بیشتری کند.
در صورت کاهش اعتماد به حوزه یورو، تهران میتواند با مشارکت روسیه و برخی اعضای اوپک، به سمت معاملات ارزی دوجانبه یا چندجانبه غیردلاری حرکت کند.
همزمان، ممکن است بازار نفت و نظام بانکی بینالمللی شاهد افزایش تقاضا برای سیستمهای پرداخت جایگزین و رمزارزهای دولتی باشد، که فرصتهای تازهای برای ایران در حوزه تسویهحسابهای بینالمللی ایجاد میکند.
با این حال، تحلیلگران هشدار میدهند که تضعیف یورو بهتنهایی نمیتواند برای ایران سود خالص داشته باشد؛ زیرا بیثباتی در نظام مالی جهانی میتواند قیمت نفت و هزینه مبادلات ارزی را نیز بیپایه کند.
